انواع سقف ساختمان | سقف کاذب و سقف کامپوزیت

سقف یکی از مهم‌ترین قسمت‌های هر ساختمان است که نقش زیادی در استحکام، زیبایی، عایق‌بندی و کاربرد بنا دارد. سقف‌ها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: سقف‌های تخت و سقف‌های خمیده.

سقف‌های تخت:

به آن دسته از سقف‌ها گفته می‌شود که شکل هندسی آن‌ها صفحات تخت است. سقف‌های تخت در بناهای مدرن، صنعتی، تجاری و مسکونی رایج‌تر هستند.

سقف‌های خمیده:

به آن دسته از سقف‌ها گفته می‌شود که شکل هندسی آن‌ها صفحات خمیده است. سقف‌های خمیده معمولاً در بناهای تاریخی، فرهنگی، مذهبی و هنری به کار می‌روند.

سقف‌های تخت را می‌توان بر اساس نوع سازه، مصالح و روش اجرا به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد. گروه ما اینجا در گروه مهندسان شهر قصد داریم به معرفی انواع سقف و ویژگی‌های آن‌ها بپردازیم.

انواع سقف:

سقف دال بتنی
سقف یوبوت
سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه کرومیت
سقف طاق ضربی
سقف کاذب
سقف وافل
سقف عرشه فولادی
سقف کامپوزیت
سقف روفیکس
سقف تیردال
سقف پیش تنیده
سقف کوبیاکس
سقف دال بتنی

سقف دال بتنی:

  سقف دال بتنی یکی از انواع سقف‌های بسیار مستحکم است که وزن بالایی دارد. این نوع سقف از بتن و آرماتور تشکیل شده است و ضخامت آن چیزی در حدود ۱۰ الی ۵۰ سانتی‌متر است. منظور از دال در این نوع سقف‌ها، بخشی است که بتن و فولاد به صورت یکپارچه استفاده می‌شوند. این سقف‌ها در بناهایی که از اهمیت بالایی برخوردارند، مانند نیروگاه‌ها، مراکز صنعتی بزرگ و … استفاده می‌شود. یکی از مزایای پیاده‌سازی این نوع سقف، مقاومت بالای آن در برابر زلزله است. علاوه بر این، سقف‌های دال بتنی عمر طولانی و مقاومت حرارتی و صوتی بالایی دارند.

سقف یوبوت:

سقف یوبوت نوعی سقف دال بتنی است که از نظر مقدار و جهت قرارگیری آرماتورها با دال بتنی تفاوت دارد. برای اجرای این سقف، اول باید قالب تخت زیر دال بسته شود. بعد شبکه آرماتور پایین دال بسته می‌شود. سپس قالب‌های یوبوت مطابق نقشه اجرایی چیده می‌شوند. بعد نوبت به شبکه آرماتور بالای دال می‌رسد که باید بسته شود. سپس یک بتن‌ریزی اولیه انجام می‌شود. بعد نوبت به لایه دوم بتن می‌شود که لایه تکمیلی است. پس از این‌که بتن‌ریزی کامل شد، قالب‌های کف باز می‌شوند. این سقف ها در برابر شکستگی و خردشدگی حساس هستند و در هنگام اجرا باید نهایت دقت به عمل آید.

سقف تیرچه بلوک:

همان‌طور که از نام این نوع سقف پیداست، سقف تیرچه بلوک از تیرچه و بلوک‌های پرکننده تشکیل شده‌است. البته علاوه بر این‌ها، از بتن، آرماتور حرارتی و تقویتی برش هم در این سقف استفاده می‌شود؛ به این صورت که، تیرچه‌ها در حکم تیر فرعی هستند و بین آن‌ها با بلوک پر می‌شود. در سقف تیرچه بلوک، بلوک‌ها نقش سازه‌ای ندارند و تنها به عنوان پرکننده مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این نوع سقف در ساختمان‌هایی که اسکلت فلزی، بتنی و آجری دارند، استفاده می‌شود. چون این سقف‌ها به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند، استفاده از آن‌ها در حال بیشتر شدن است. سقف تیرچه بلوک
کم وزن است و در مقابل نیروهای افقی مقام است

سقف کاذب:

سقف کاذب یک نوع پوشش دکوراتیو است که در فضای خالی بین سقف اصلی و کف قرار می‌گیرد. این نوع سقف از مصالح مختلف نظیر چوب، پلاستیک، فلز، گچ و … تشکیل شده است. سقف کاذب دارای مزایایی نظیر زیبایی، عایق‌بندی حرارتی و صوتی، امکان نصب تاسیسات و روشنایی، امکان تعویض و تعمیر آسان، کاهش ارتفاع سقف و هزینه سرمایش و گرمایش است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر کاهش فضای مفید، عدم مقاومت در برابر آتش‌سوزی، عدم قابلیت شستشو و تمیزکاری، احتمال رطوبت‌زدگی و قارچ‌زدگی و نیاز به نگهداری منظم است.

انواع سقف کاذب:

    سقف کاذب رابیتس: که از ورق‌های مشبک گالوانیزه تشکیل شده است و با سیم آرماتوربندی به شبکه فرعی وصل می‌شود.
    سقف کاذب کناف: که از پنل‌های گچی ساخته شده است و با قاب فلزی به سقف اصلی متصل می‌شود.
    سقف کاذب پیش ساخته گچی: که از طرح‌های گچی پیش ساخته تشکیل شده است و با چسب گچ به سقف اصلی چسبانده می‌شود.
    سقف کاذب گریلیوم: که از آهن و آلومینیوم شکل داده شده تشکیل شده است و با قاب فلزی به سقف اصلی متصل می‌شود.
    سقف کاذب چوبی: که از چوب یا مصنوعات چوبی تشکیل شده است و با قاب فلزی یا چوبی به سقف اصلی متصل می‌شود.

سقف تیرچه کرومیت:

سقف تیرچه کرومیت نوعی سقف دال بتنی است که از تیرچه‌های فولادی با جان باز در ترکیب با بتن و بلوک‌های پرکننده ساخته می‌شود. این نوع سقف در اسکلت‌های فلزی، بتنی و آجری قابل استفاده است. سقف تیرچه کرومیت دارای مزایایی نظیر سرعت بالای اجرا، هزینه کم، یکپارچگی و مقاومت بالا، کاهش وزن سازه، آسانی در عبور تاسیسات و عدم نیاز به شمع‌بندی است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر نیاز به نیروی ماهر و مجرب، حساسیت به شکستگی و خردشدگی، مشخص شدن تیرچه‌ها از زیر سقف پس از گچ‌کاری و لرزش در صورت عدم رعایت استانداردهای اجرایی است.

سقف طاق ضربی:

سقف طاق ضربی یکی از انواع سقف‌های خمیده است که از بتن مسلح تشکیل شده است. این نوع سقف از قوس‌های بتنی که به صورت متوالی و با فاصله‌های مساوی در کنار هم قرار می‌گیرند، ساخته می‌شود. سقف طاق ضربی دارای مزایایی نظیر زیبایی، عایق‌بندی حرارتی و صوتی بالا، مقاومت در برابر زلزله و باد، کاهش مصرف فولاد و بتن، امکان اجرای سقف‌های با دهانه‌های بزرگ و عدم نیاز به تیر و ستون است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر هزینه بالای اجرا، نیاز به قالب‌بندی پیچیده، عدم تطابق با سبک معماری مدرن، مشخص شدن تیرچه‌ها از زیر سقف پس از گچ‌کاری و لرزش در صورت عدم رعایت استانداردهای اجرایی است.

سقف وافل:

سقف وافل یک نوع سقف دال بتنی است که شکل هندسی آن شبیه به صفحات تخت با حفره‌های مربعی یا مستطیلی است. این نوع سقف از بتن مسلح تشکیل شده است و برای دهانه‌های بزرگ مناسب است. سقف وافل دارای مزایایی نظیر زیبایی، کاهش وزن سازه، کاهش مصرف فولاد و بتن، امکان عبور تاسیسات، مقاومت در برابر خمش و برش است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر هزینه بالای اجرا، نیاز به قالب‌بندی پیچیده، عدم عایق‌بندی حرارتی و صوتی، عدم مقاومت در برابر زلزله و باد است.

سقف عرشه فولادی:

سقف عرشه فولادی یک نوع سقف کامپوزیت است که از ترکیب ورق‌های فولادی با شکل موج‌دار و بتن مسلح ساخته می‌شود. این نوع سقف در اسکلت‌های فلزی قابل استفاده است. سقف عرشه فولادی دارای مزایایی نظیر سرعت بالای اجرا، هزینه کم، یکپارچگی و مقاومت بالا، کاهش وزن سازه، عایق‌بندی حرارتی و صوتی، امکان نصب تاسیسات و روشنایی، امکان اجرای سقف‌های با شیب و دهانه‌های بزرگ است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر نیاز به نیروی ماهر و مجرب، حساسیت به شکستگی و خردشدگی، نیاز به پوشش ضد زنگ و ضد حریق است.

سقف کامپوزیت:

سقف کامپوزیت یک نوع سقف است که از ترکیب فولاد و بتن ساخته می‌شود. این سقف دارای مزایا و معایب مختلفی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنم.

مزایای سقف کامپوزیت:

• سرعت بالا در اجرا و عدم نیاز به شمع بندی
• وزن پایین و کاهش بار وارده به سازه
• ایمنی بالا در مقابل زلزله و حریق
• یکپارچگی سقف و اسکلت سازه
• کاهش مصرف بتن و فولاد
• امکان لوله کشی تاسیسات در فضای خالی بین تیرها
• عایق صوتی مناسب

معایب سقف کامپوزیت:

• نیاز به نیروی متخصص و ماهر برای اجرا
• نیاز به تجهیزات خاص برای جوش دادن گل میخ ها
• نیاز به استفاده از سقف کاذب برای پوشاندن تیرها
• نمای زیرسقف غیر زیبا
• احتمال خوردگی ورق های فولادی در محیط های مرطوب
• افزایش هزینه نسبت به سقف های سنتی

سقف شیبدار:

سقف شیب‌دار یک نوع سقف است که با زاویه بیشتر از ۱۰ درجه نسبت به افق قرار می‌گیرد. این نوع سقف در اسکلت‌های فلزی، چوبی یا بتنی قابل استفاده است. سقف شیب‌دار دارای مزایایی نظیر زیبایی، عایق‌بندی حرارتی و صوتی، مقاومت در برابر باران و برف، کاهش فشار بر روی دیوارها، امکان استفاده از فضای زیر سقف به عنوان انبار یا اتاق، امکان نصب تاسیسات و روشنایی است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر نیاز به نیروی ماهر و مجرب، حساسیت به ترک خوردگی و نشست، نیاز به آب‌بندی و عایق‌کاری دقیق و هزینه بالا است.

برای اجرای سقف شیب‌دار، ابتدا سازه حامل سقف که معمولاً از قوطی فلزی، چوب یا بتن ساخته می‌شود، بر روی طبقه آخر بنا نصب می‌شود. سپس پوشش سقف که می‌تواند از جنس شینگل، آردواز، سفال، چوب، ورق فلزی یا مصالح دیگر باشد، بر روی سازه قرار می‌گیرد. پوشش سقف باید به گونه‌ای انتخاب و نصب شود که از نفوذ آب و رطوبت به داخل سقف جلوگیری کند. در مرحله بعد، زیر سازه از انواع عایق‌های حرارتی و صوتی استفاده می‌شود و با دستک‌هایی که از سازه اصلی بنا گرفته شده، سقف کاذب برپا می‌شود. در این مرحله، در صورت نیاز می‌توان لایه‌های ضد رطوبت و ضد حریق را به منظور جلوگیری از نشتی آب، نم و تعرق و آتش‌سوزی اجرا نمود. پس از این مرحله، سقف آماده استفاده می‌شود.

سقف گنبد:

سقف گنبد یک نوع سقف منحنی است که از ترکیب قطعات هندسی مانند دایره، بیضی، کروی یا همسانگرد ساخته می‌شود. این نوع سقف در اسکلت‌های فلزی، چوبی یا بتنی قابل استفاده است. سقف گنبد دارای مزایایی نظیر زیبایی، عایق‌بندی حرارتی و صوتی، مقاومت در برابر زلزله و باد، کاهش مصرف فولاد و بتن، امکان نصب تاسیسات و روشنایی، امکان اجرای سقف‌های با شکل‌های پیچیده و دهانه‌های بزرگ است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر نیاز به نیروی ماهر و مجرب، حساسیت به ترک خوردگی و نشست، نیاز به آب‌بندی و عایق‌کاری دقیق و هزینه بالا است.

برای اجرای سقف گنبد، ابتدا سازه حامل سقف که معمولاً از قوطی فلزی، چوب یا بتن ساخته می‌شود، بر روی طبقه آخر بنا نصب می‌شود. سپس پوشش سقف که می‌تواند از جنس شینگل، آردواز، سفال، چوب، ورق فلزی یا مصالح دیگر باشد، بر روی سازه قرار می‌گیرد. پوشش سقف باید به گونه‌ای انتخاب و نصب شود که از نفوذ آب و رطوبت به داخل سقف جلوگیری کند. در مرحله بعد، زیر سازه از انواع عایق‌های حرارتی و صوتی استفاده می‌شود و با دستک‌هایی که از سازه اصلی بنا گرفته شده، سقف کاذب برپا می‌شود. در این مرحله، در صورت نیاز می‌توان لایه‌های ضد رطوبت و ضد حریق را به منظور جلوگیری از نشتی آب، نم و تعرق و آتش‌سوزی اجرا نمود. پس از این مرحله، سقف آماده استفاده می‌شود.

سقف کاستل:

سقف کاستل یک نوع سقف پیش‌ساخته است که از ترکیب تیرچه‌های فولادی با نام کاستل و بتن مسلح ساخته می‌شود. این نوع سقف در اسکلت‌های فلزی و بتنی قابل استفاده است. سقف کاستل دارای مزایایی نظیر سرعت بالای اجرا، هزینه کم، یکپارچگی و مقاومت بالا، کاهش وزن سازه، عایق‌بندی حرارتی و صوتی، امکان عبور تاسیسات و عدم نیاز به شمع‌بندی است. این سقف همچنین دارای معایبی نظیر نیاز به نیروی ماهر و مجرب، حساسیت به ترک خوردگی و نشست، نیاز به آب‌بندی و عایق‌کاری دقیق و هزینه بالا است.

برای اجرای سقف کاستل، ابتدا سازه حامل سقف که معمولاً از قوطی فلزی، چوب یا بتن ساخته می‌شود، بر روی طبقه آخر بنا نصب می‌شود. سپس تیرچه‌های فولادی کاستل که دارای شکل قوس دار هستند، بر روی سازه قرار می‌گیرند. تیرچه‌های کاستل باید به گونه‌ای انتخاب و نصب شود که از نفوذ آب و رطوبت به داخل سقف جلوگیری کند. در مرحله بعد، زیر سازه از انواع عایق‌های حرارتی و صوتی استفاده می‌شود و با دستک‌هایی که از سازه اصلی بنا گرفته شده، سقف کاذب برپا می‌شود. در این مرحله، در صورت نیاز می‌توان لایه‌های ضد رطوبت و ضد حریق را به منظور جلوگیری از نشتی آب، نم و تعرق و آتش‌سوزی اجرا نمود. پس از این مرحله، سقف آماده استفاده می‌شود.

بهترین نوع سقف کدام است ؟

بهترین نوع سقف بستگی به نیازها و شرایط ساختمان دارد. برای انتخاب بهترین نوع سقف باید عواملی مانند مقاومت، هزینه، زیبایی، عایق‌بندی، سرعت اجرا و غیره را در نظر گرفت. در این موارد، ممکن است یک نوع سقف برای یک ساختمان مناسب باشد و برای دیگری نامناسب. به طور کلی، سقف های سبک جدید مانند سقف کامپوزیت، سقف کرومیت و سقف عرشه فولادی دارای مزایای بیشتری نسبت به سقف های قدیمی مانند سقف طاق ضربی و سقف تیرچه بلوک هستند. اما باز هم بستگی به شرایط خاص هر پروژه دارد که کدام نوع سقف را انتخاب کنید.