ضوابط مقرارت راه پله و آسانسور

ضوابط مقرارت راه پله و آسانسور

برای طراحی و اجرای صحیح راه‌پله و آسانسور، باید ضوابط و مقررات مرتبط با استانداردهای ساختمانی و ایمنی رعایت شود. این ضوابط در ایران معمولاً بر اساس مقررات ملی ساختمان و استانداردهای سازمان ملی استاندارد ایران تنظیم می‌شوند. در ادامه به برخی از اصول کلی اشاره می‌کنم:

ضوابط راه‌پله

1. عرض پله‌ها:
• حداقل عرض پله برای ساختمان‌های مسکونی 110 سانتی‌متر و برای ساختمان‌های عمومی 120 سانتی‌متر است.
2. ارتفاع و کف پله:
• ارتفاع هر پله نباید از 18 سانتی‌متر بیشتر باشد.
• کف پله‌ها نیز باید حداقل 28 سانتی‌متر باشد.
3. شیب راه‌پله:
• شیب استاندارد بین 30 تا 35 درجه است.
4. نرده‌ها و حفاظ‌ها:
• ارتفاع نرده‌ها باید حداقل 90 سانتی‌متر باشد.
• فاصله بین میله‌های نرده نباید بیش از 11 سانتی‌متر باشد.
5. پاگردها:
• پاگردها باید به اندازه عرض راه‌پله باشند و در فواصل مناسب قرار گیرند.

ضوابط آسانسور

1. تعداد آسانسورها:
• تعداد و ظرفیت آسانسورها باید متناسب با نوع کاربری ساختمان (مسکونی، اداری، تجاری) و تعداد طبقات باشد.
2. حداقل ابعاد کابین:
• برای آسانسورهای مسکونی حداقل ابعاد 110x140 سانتی‌متر توصیه می‌شود.
• در آسانسورهای مخصوص حمل ویلچر، حداقل ابعاد 110x210 سانتی‌متر است.
3. سیستم‌های ایمنی:
• آسانسورها باید به سیستم‌های ایمنی از جمله پاراشوت (ترمز اضطراری)، آژیر خطر و سیستم روشنایی اضطراری مجهز باشند.
4. فاصله از دیوارها و موانع:
• فاصله حداقل 5 سانتی‌متر بین کابین و دیوارها باید رعایت شود.
5. پشتیبانی و بازرسی:
• نصب آسانسورها باید توسط شرکت‌های مجاز انجام شود و گواهینامه استاندارد دریافت گردد.
• بازرسی دوره‌ای برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی الزامی است.

ضوابط راه‌پله (جزئیات بیشتر)

1. عرض راه‌پله‌ها:

• ساختمان‌های مسکونی:
• حداقل عرض 110 سانتی‌متر.
• ساختمان‌های عمومی (مثل ادارات، مدارس):
• حداقل عرض 120 تا 150 سانتی‌متر، بسته به تعداد افراد و نوع استفاده.
• ساختمان‌های بیمارستانی و هتل‌ها:
• حداقل عرض 150 سانتی‌متر برای ایمنی بیشتر و تسهیل تردد.

2. ارتفاع و کف پله:

• نسبت ارتفاع به کف پله باید به گونه‌ای باشد که تردد راحت و ایمن باشد:
• فرمول پیشنهادی: 2 * ارتفاع پله + کف پله ≈ 60 تا 63 سانتی‌متر.
• برای مثال، اگر ارتفاع پله 18 سانتی‌متر باشد، کف پله باید حداقل 28 سانتی‌متر باشد.

3. پاگردها:

• پاگرد باید در هر سه تا چهار متر ارتفاع یا در هر 12 تا 14 پله تعبیه شود.
• حداقل عرض پاگرد باید برابر با عرض راه‌پله باشد.

4. نرده‌ها و حفاظ‌ها:

• ارتفاع نرده‌ها حداقل 90 سانتی‌متر است، اما در ساختمان‌های عمومی و پرتردد تا 110 سانتی‌متر هم ممکن است افزایش یابد.
• مواد استفاده‌شده در نرده‌ها باید مقاوم و ضد لغزش باشد.

5. پله‌های فرار (اضطراری):

• حداقل عرض راه‌پله‌های فرار باید 120 سانتی‌متر باشد.
• باید به خروجی‌های امن منتهی شوند و مسیرهای آن‌ها کاملاً روشن و مشخص باشد.

ضوابط آسانسور (جزئیات بیشتر)

1. تعداد آسانسورها:

• ساختمان‌های مسکونی:
• برای ساختمان‌های بیش از 5 طبقه یا بالای 15 متر ارتفاع، حداقل یک آسانسور ضروری است.
• ساختمان‌های اداری/تجاری:
• به ازای هر 100 نفر، یک آسانسور در نظر گرفته می‌شود.
• ساختمان‌های بلندمرتبه:
• معمولاً 2 یا بیشتر آسانسور نصب می‌شود و برخی از آن‌ها مخصوص حمل بار یا خدمات هستند.

2. ابعاد و ظرفیت کابین:

• کابین‌های معمولی:
• ظرفیت حداقل 4 تا 6 نفر (حدود 320 تا 450 کیلوگرم).
• آسانسورهای باربر یا بیماربر:
• ظرفیت بین 1000 تا 2000 کیلوگرم.
• برای حمل ویلچر، حداقل عرض ورودی 80 سانتی‌متر و ابعاد داخلی 110x210 سانتی‌متر باید رعایت شود.

3. موقعیت و دسترسی آسانسور:

• در هر طبقه، فاصله حداکثر 30 متر از ورودی یا محل‌های پرتردد باید رعایت شود.
• آسانسور باید در مکان‌هایی نصب شود که دسترسی آن برای تمام افراد (شامل سالمندان و افراد دارای معلولیت) آسان باشد.

4. سیستم‌های ایمنی:

• پاراشوت (ترمز اضطراری):
• در صورت سقوط یا افزایش ناگهانی سرعت کابین، این سیستم فعال می‌شود.
• روشنایی اضطراری:
• در صورت قطع برق، سیستم باید روشنایی حداقل 2 ساعت فراهم کند.
• سیستم هشدار:
• دکمه اضطراری و آژیر هشدار داخل کابین.

5. بازرسی و استانداردها:

• آسانسورها باید پس از نصب توسط کارشناسان رسمی بازرسی و تأیید شوند.
• بازرسی‌های دوره‌ای (معمولاً هر 6 ماه) برای اطمینان از عملکرد صحیح الزامی است.

6. محل موتورخانه:

• موتورخانه آسانسور باید در بالاترین قسمت ساختمان و به دور از رطوبت و عوامل مخرب باشد.
• دسترسی به موتورخانه باید از طریق پله‌های ایمن یا نردبان ثابت انجام شود.

مقررات ویژه در ساختمان‌های خاص:

• بیمارستان‌ها و مراکز درمانی:
• آسانسورها باید قابلیت حمل تخت بیمارستانی را داشته باشند.
• حداقل یکی از آسانسورها به تجهیزات ضدعفونی‌کننده و سیستم‌های تهویه مخصوص مجهز باشد.
• مراکز خرید:
• آسانسورها باید ظرفیت بالا داشته باشند و به سیستم‌های حمل بار مجهز باشند.