بناهای تاریخی که در انتظار تخریب هستند

نقل از اخبار ساختمان:

با صدور احکام جداگانه خروج از ثبت بناهای تاریخی که در طول سال‌های مختلف و بر اساس معیارها و ضوابط مشخص میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بودند، سال گذشته مجوز تخریب ونوسازی دست‌کم هشت بنای تاریخی توسط مدیریت شهری در مناطق مختلف تهران صادر شد؛ مجوزهایی که هنوز فعال‌اند و کمابیش تخریبِ تاریخِ تهران را تا روزهای کرونایی کش داده‌اند.

خانه تاریخی چوپانی بعد از تخریب

خانه‌ی قاجاری «چوپانی» که در طول چند ماه گذشته تخریب شده و حالا اسکلت‌بندی مجتمع مسکونی هفت طبقه‌ی اولیه‌اش هم رو به آسمان قد کشیده است، اما هنوز چند بنای انگشت شمار دیگر هستند که هر لحظه امکان با خاک یکسان شدن‌شان وجود دارد.

چاپخانه و بنای تاریخی تابان

چاپخانه تابان در خیابان ولیعصر و در محله امیریه که خود به عنوان یکی از قدیمی‌ترین چاپخانه‌های محله‌ی امیریه تهران محسوب می‌شود و هنوز حرف‌اش بین صنف چاپخانه‌داران برو دارد، اما نه برای مالک‌اش.

حتی در سند خانه‌ی قدیمی قرار گرفته روی سقف مغازه‌ها هم، پلاکِ همین واحدهای تجاری ثبت شده‌اند، هر چند علاوه بر چارچوب پنجره‌ و شیشه‌های خانه که سال‌هاست نشانی از خود به جا نگذاشته‌اند، ماه‌های ابتدایی سال گذشته نیز بخشی از دیوار ضلع جنوبی خانه را تخریب کردند، اما با دخالت میراث فرهنگی آن متوقف شد، با این وجود تخریب‌های تدریجی این بنای تاریخی همچنان به چشم می‌آید.

ساختمانِ تاریخی منسوب به چاپخانه تابان در محله امیریه تهران دست‌کم از سال ۱۳۸۹ در راهروهای دادگاه این دست و آن دست می‌شود و هر بار زور مالک به مستندات تاریخی میراث فرهنگی چربیده که از همان ابتدا نخستین رأی را بر تخریب و نوسازی گرفت.

عمارت تاریخی گلستانه

زیبایی ذاتی جداره‌ی بیرونی خانه‌ی تاریخی گلستانه در خیابان قزوین و به دنبال ان درخواست‌های پی در پی برای دیدنِ فضای داخلی خانه، شاید یکی از دلایل خسته شدنِ مالکِ این بنای تاریخی و تصمیم برای تغییر کاربری و فضای خانه باشد که بعد از گذشت بیش از دو سال از خروج از ثبتِ این خانه‌ی تاریخی از فهرست آثار ملی آن هم با حکم دیوان عدالت اداری، بیش از سه ماه است بنری زردرنگ خروج از ثبت خانه از فهرست ملی را به گوش همه برسانند.

بنر زرد رنگی که روی تراس خانه چسبانده شده و اعلام می‌کند که «این ملک به شماره دادنامه ... به تاریخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ در شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری رفع اثر و از فهرست آثار ملی خارج شده است.»

هر چند قبل از این اعلام رسمی کاشی‌های سر در بنا به مرور غیب شدند، اما مدتی است که به نظر می‌رسد خانه را به حال خود رها کرده‌اند، تا گذر زمان هر چه خواست سرش بیارود، این را می‌توان به وضوح از پنجره‌های باز و شیشه‌های شکسته‌ی قدیمی با تزیینات و معماری متفاوت‌اش دید.

خانه تاریخی احمد متین دفتری

اما بین خبرهای بدِ این روزهای بناهای تاریخی که خلوتی گاه و بیگاه روزهایی کرونایی هم به راحت‌تر شدنِ تخریب آن‌ها کمک می‌کند، نجاتِ خانه‌ی «احمد متین‌دفتری» - داماد مصدق و پسر میرزا محمود خان اعتضاد لشکر (عین‌الممالک) - پایین‌تر از خیابان جمهوری در فلسطین جنوبی، نبش خیابان فلاح‌زادگان که در طول ماه‌های گذشته، با مجوزِ تبدیل شدن به یک مجتمع تجاری منتظر تخریب بود و به مرور آسیب‌های زیادی به آن وارد شد، اما سرانجام یکم تیر امسال شهرداری منطقه ۱۱ شهر تهران با مالک این اثر جلسات متعددی برگزار و وی را متقاعد به حفظ بنا کرد و قرار شد تا این بنا حفظ، مرمت و احیاء شود تا این خاطره تاریخی تهران برای همیشه در حافظه مردم پایتخت باقی بماند.

و اکنون با کشیدن جداره‌ی آهنی آبی رنگِ معمول برای کارگاه‌های ساختمانی و فعالیتِ کارگران در بخش‌های مختلف خانه به نظر می‌رسد عملیات آواربرداری برای نجاتِ این بنای تاریخی آغاز شده است.

هر چند هنوز مشخص نیست طرح مرمت و کاربری بنا تهیه و برای بررسی در اختیار کمیته فنی میراث فرهنگی قرار گرفته یا خیر.