سیستم اعلام و اطفاءحریق

سیستم اعلام و اطفاء حریق

انواع سیستم اطفا حریق ساختمان

اطفاء حریق دارای سیستم‌های متفاوتی است. اطفاء حریق به اقدامات لازم در جهت جلوگیری از گسترش حریق و خاموش کردن آن و آسیب کم‌تر به جان و مال افراد است. اطفاء حریق به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود: سیستم اطفاء حریق دستی و سیستم اطفای حریق اتوماتیک.

سیستم اطفاء حریق دستی

در سیستم اطفاء حریق دستی تجهیزاتی به کار برده می‌شود که برای استفاده از آن‌ها به نیروی انسانی لازم است و بدون نیروی انسانی عملا کاربردی ندارد. نمونه رایج تجهیزات اطفاء حریق دستی، کپسول‌های آتش نشانی هستند که باتوجه به نوع حریق و یا کلاس آن انواع متفاوتی دارد. انواع سیستم‌های اطفاء حریق دستی شامل:

·         خاموش کننده‌های دی اکسید کربن

·         خاموش کننده‌های پودری (پودر خشک شیمیایی، پودر تر شیمیایی، پودر خشک)

·         خاموش کننده‌های حاوی ترکیبات هالوژنه

·         خاموش کننده‌های حاوی کف

·         توپ اطفا حریق

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک

این سیستم بدون دخالت انسان بوده به وسیله تجهیزات اتوماتیک به نحوی عمل می‌کند که به محض اعلام حریق به صورت خودکار فعال می‌شود و از پیشرفت و آسیب آتش جلوگیری کرده و در نهایت باعث اطفاء حریق می‌شود.

انواع سیستم اطفاءحریق اتوماتیک

·         سیستم اطفاءحریق اتوماتیک مه آب (water mist)

سیستم مه آب یک سیستم محافظت در برابر آتش است که از اسپری آب خیلی ریزی همانند غبار آب استفاده می‌کند. قطرات کوچک آب باعث می‌شود تا اطفاء حریق انجام شود. اطفاءحریق به صورت خنک سازی شعله و گارهای اطراف محیط همراه با عملیات تبخیر صورت می‌گیرد.

·         سیستم اطفاءحریق اتوماتیک ورتکس (Vertex)

این سیستم به صورت ترکیبی از گاز نیتروژن و مه آب عمل می‌کند. روش انجام این سیستم به این صورت است که آب در اثر فشار نیتروژن به ذرات خیلی ریز تبدیل شده و بعد از ترکیب با گاز نیتروژن از نازل خارج می‌شود. این سیستم هیبریدی یا همان ترکیبی است که آب و گاز به صورت همزمان اتش را مهار و خنک می‌کند. به همین ترتیب ذرات آب باعث خنک شدن حریق، نیتروژن باعث کم شدن میزان اکسیژن و اطفاء حریق می‌شود.

·         سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی هالون (Halon)

اطفاءحریق این سیستم از انواع گازهای متفاوت استفاده می‌شود. گاهاً در دیتاسنترها کاربرد دارد. گازهای Novec1230، IG، Co2، Fm200 از زیر مجموعه‌های این گاز است.

·         سیستم اطفاءحریق اتوماتیک آبی اسپرینکلر (Sprinkler)

اطفاء حریق اتوماتیک آبی به سیستم آب پاشی که در سقف تعبیه شده گفته می‌شود که به مهار آتش کمک می‌کند. برای استفاده از سیستم اطفاء حریق آبی، شبکه لوله کشی سقف یا دیوار در محل لازم است. از این سیستم اطفاءحریق در پارکینگ، مخازن نگهداری سوخت، انبار، هتل و .... استفاده می‌شود. اصلی‌ترین تجهیز مورد استفاده در این سیستم اسپرینکلر می‌باشد.

·         سیستم اطفاءحریق اتوماتیک پودری یا ذرات معلق آیروسل (Aerosal)

این سیستم بر پایه پاز و پودر عمل می‌کند. هنگامی که سنسورها دود را شناسایی کردند، کپسول آیروسل فعالیت خود را شروع می‌کند و به صورت مه ذرات ریز جامد بر روی آتش پخش کرده و باعث اطفاءحریق می‌شود.

·         سیستم اطفاءحریق اتوماتیک فوم (Foam)

در این سیستم آب و فوم باهم ترکیب شده و از طریق نازل‌های لوله کشی شده خارج می‌شود و سیستم اطفاءحریق اتوماتیک فوم روی سطح مایع در حال اشتعال قرار می‌گیرد و مانع از ورود هوا به آن و در نهایت باعث اطفای حریق می‌گردد. آیروسل نسل قدیم با استفاده از ذرات پودر و آیروسل نسل جدید با استفاده از گاز، اطفاءحریق را انجام می‌دهد.

روش‌های اطفاءحریق

اطفاءحریق 3 روش دارد ولی برای درک بهتر این روش‌ها بهتر است مثلث حریق را توضیح دهیم. اصطلاح مثلث حریق را در مباحث اطفاء حریق شنیده باشید. حریق از سه ضلع سوخت، حرارت و اکسیژن تشکیل شده است. این سه ضلع برای به‌وجودآوردن و استمرار حریق نیاز است و در صورتی که یک ضلع حذف شود حریق رو به خاموشی می‌رود و اطفاء حریق صورت می‌گیرد. در نتیجه با توجه به مثلث حریق از سه طریق می‌توان اطفاء حریق انجام داد:

1-     اطفاءحریق از طریق سردکردن حریق (قطع ضلع حرارت): برای اطفاءحریق درجه حرارت را به زیر نقطه اشتعال می‌رسانند و از این طریق باعث اطفای حریق می‌شوند.

2-     اطفاءحریق از طریق خفه کردن حریق (قطع ضلع اکسیژن): جهت اطفاءحریق، اکسیژن محیط را به حدی کم می‌کند تا از گسترش و ادامه آتش سوزی جلوگیری شود. عملیات تقلیل اکسیژن را می‌توان با گازهای خنثی، از قبیل گاز کربن دی اکسید انجام داد.

3-     اطفاءحریق از طریق مانع شدن یا از بین بردن مواد قابل اشتعال (جداسازی): در حریق ناشی از مایعات و گازها با بستن شیر اصلی مواد قابل اشتعال از بین رفته و از ادامه اشتعال جلوگیری می‌شود و اطفاءحریق صورت می‌گیرد. در واقع مواد اطفاءحریق یا مواد سرد کننده آتش هستند یا مواد خفه کننده و یا مواد رقیق کننده هوا می‌باشند.

سیستم اطفاءحریق اتاق سرور (Server Room) یا مرکز داده (Data Center)

اگر یک مرکز داده یا IT را اداره می کنید، احتمالاً برای جلوگیری از آسیب های ممکن در کارتان از سیستم های متفاوتی نظیر تهویه مطبوع قدرتمند گرفته تا منبع تغذیه بدون وقفه یا یک ژنراتور پشتیبان اضطراری و یا یک سیستم اطفا حریق اتاق سرور استفاده می کنید. آب و الکترونیک با هم مخلوط نمی شوند. از آنجا که مرکز داده شما احتمالاً مملو از رایانه، هارد دیسک و سایر تجهیزات حساس است، برای محافظت از سرمایه خود جهت اطفاء حریق احتمالی به چیزی غیر از آب پاش های معمولی نیاز دارید. هالون یکی از گزینه های اصلی برای مهار آتش در گذشته به جای آب بود، اما زمانی که معلوم شد با استفاده از هالون ازن آسیب می بیند، از چرخه استفاده خارج شد. سیستم های اطفا حریق هالون موجود مجاز به استفاده هستند، ولی برای نصب جدید آن باید از یک عامل خاموش کننده جایگزین استفاده کرد.

بهترین گزینه نصب سیستم اطفاء حریق عوامل پاک کننده هستند. این یک سیستم گازی است که یا با کاهش اکسیژن شعله های آتش یا گرما کار می کند. مهمترین مزیت عوامل پاک کننده این است که هیچ پس مانده ای باقی نمی گذارند و به آن ها اجازه می دهد بدون اینکه به تجهیزات IT شما آسیب برساند، شعله های آتش را سرکوب کنند. چند عامل پاک کننده مناسب برای استفاده در مراکز داده وجود دارد. به طور کلی اطفا حریق در اتاق های سرور از طریق سیستم اطفاء حریق fm200 و آیروسل صورت می گیرد که آیروسل نسبت به سیستم اطفا حریق fm200 از اهمیت خاصی برخوردار بوده و می توان از سیستم اطفا حریق گاز های بی اثر، سیستم اطفا حریق Co2، سیستم اطفا حریق Novec1230 نیز استفاده کرد.

سیستم اطفاءحریق سقفی

معروف ترین و مشخص ترین سیستم اطفا حریق سقفی، اسپرینکلر است. اسپرینکلر یک شبکه لوله کشی است که در سقف نصب شده است و هنگام آتش سوزی فعال می شود.

طراحی سیستم اطفاءحریق ساختمان

امروزه خطرات ناشی از حریق بر کسی پوشیده نیست. به همین علت سیستم اطفا حریق ساختمان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. ونیز سازمان نظام مهندسی آیین نامه ای جهت اطفاء، حریق ساختمان تنظیم کرده است. برخی از نکات آن به صورت زیر است: به طور کلی باید در هر طبقه از ساختمان یک فایر باکس (جعبه آتش نشانی)، سیستم اطفا حریق اسپرینکلر و کپسول آتش نشانی وجود داشته باشد.

تجهیزات مورد نیاز برای سیستم اطفاءحریق انواع ساختمان‌ها